Trong những năm gần đây, tỷ lệ ung thư trực tràng có xu hướng gia tăng. Theo dự đoán của dịch tễ học, tỷ lệ mắc ung thư trực tràng ruột kết giai đoạn sớm có thể tăng lên 124.2% vào năm 2030, đặc biệt nhóm người có độ tuổi dưới 50. Hiện nay điều trị ung thư trực tràng bằng phẫu thuật là phương pháp điều trị có hiệu quả nhất. Tuy nhiên do cấu trúc giải phẫu đặc thù của ung thư trực tràng thấp và chức năng hậu môn, phẫu thuật thường yêu cầu phải cắt bỏ hậu môn. Do đó, để điều trị thì nhiều bệnh nhân buộc phải chọn cách cắt bỏ hậu môn, dẫn đến việc mất hoàn toàn khả năng đại tiện vĩnh viễn và họ phải sử dụng “túi phân” để bài tiết suốt đời gây ra rất nhiều rắc rối và đau đớn trong cuộc sống của họ. Nhờ sự tiến bộ của công nghệ và việc triển khai điều trị tân bổ trợ trước phẫu thuật cho ung thư trực tràng thấp, một số bệnh nhân ung thư trực tràng thấp có thể thực hiện phẫu thuật bảo tồn hậu môn (Anus-preserving surgery for ultra-low rectal cancer). Trước đây, phẫu thuật điều trị ung thư trực tràng đòi hỏi biên độ cắt bỏ không thấp hơn 5 cm. Với sự tiến bộ của công nghệ và sự phát triển của xạ trị và hóa trị, biên độ cắt bỏ dưới của ung thư trực tràng thấp có thể đạt tới 1 cm hoặc thậm chí 0,5 cm.

Ung thư trực tràng thấp có thể điều trị bằng phẫu thuật bảo tồn hậu môn hay không là một quá trình quyết định lâm sàng phức tạp, nó phụ thuộc vào vị trí, kích thước, loại hình đại thể, loại mô bệnh học, độ sâu xâm lấn thành ruột, có di căn hạch và di căn xa hay không và liệu nó có xâm lấn các cơ quan lân cận hay không đều sẽ được phân tích và xác định toàn diện dựa trên giới tính, tuổi tác, tình trạng sức khỏe tổng thể, mức độ béo phì và thậm chí cả giải phẫu vùng chậu của bệnh nhân.

Vị trí khối u: khối u trực tràng cách hậu môn càng xa thì tỷ lệ bảo tồn hậu môn càng lớn. Dưới các tình huống bình thường, vì để có thể cắt bỏ hoàn toàn khối u đối với những khối u trực tràng cực thấp, các tổ chức mô ruột cách khối u 1-2 mm cũng phải được cắt bỏ

Kích thước khối u: Cơ thắt hậu môn là cấu trúc chức năng quan trọng nhất để duy trì chức năng hậu môn, khoảng cách bảo tồn hậu môn được xác định bởi khoảng cách từ mép trên của cơ thắt hậu môn đến lỗ hậu môn cộng với khoảng cách bờ dưới cần cắt bỏ của khối u. Khối u càng lớn, mức độ ác tính càng cao, khoảng cách cắt bỏ cần thiết càng dài; ngược lại, khoảng cách cắt bỏ cần thiết sẽ ngắn hơn.

Mức độ xâm lấn: Điều kiện tiên quyết để thực hiện phẫu thuật bảo tồn hậu môn là khối u có thể được cắt bỏ hoàn toàn mà vẫn bảo tồn được hậu môn. Tuy nhiên, nếu khối u phát triển trong ống hậu môn và đã xâm lấn cơ thắt thì ngay cả khi đã tiến hành phẫu thuật bảo tồn hậu môn kịp thời, khối u cũng sẽ rất khó để cắt bỏ sạch sẽ. Lúc này, cần phải tiến hành hóa xạ trị tân bổ trợ trước để thu nhỏ khối u và làm giảm giai đoạn, từ đó tăng khả năng bảo tồn hậu môn.

Mức độ biệt hóa: Các khối u có mức độ biệt hóa kém, chẳng hạn như ung thư kém biệt hóa hoặc ung thư biểu mô tuyến nhầy có mức độ ác tính cao, tỷ lệ tái phát và di căn cao, vì vậy khi lựa chọn phẫu thuật bảo tồn hậu môn cần phải thận trọng.

Chức năng hậu môn: thực ra bảo tồn hậu môn không phải bảo tồn hậu môn mà là bảo tồn chức năng của hậu môn, vì vậy trước khi tiến hành phẫu thuật bảo tồn hậu môn thì cần đánh giá chức năng hậu môn ban đầu của bệnh nhân

Tỷ lệ điều trị thành công của ung thư trực tràng ở giai đoạn sớm là rất cao, nhờ vào sự phát triển của các loại thuốc mới cũng như các nghiên cứu về ung thư, thông qua việc xác định đột biến gen chính xác và các phương pháp điều trị toàn diện như xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch và liệu pháp nhắm trúng đích, có thể đạt được mức độ thuyên giảm bệnh cao. Bị ung thư trực tràng không phải là một điều đáng sợ, chỉ cần chẩn đoán và điều trị hiệu quả, có thể vừa bảo tồn hậu môn vừa bảo vệ mạng sống.